learnxinyminutes-docs/tr-tr/swift-tr.html.markdown

589 lines
16 KiB
Markdown
Raw Normal View History

2015-08-22 18:31:39 +03:00
---
language: swift
contributors:
- ["Özgür Şahin", "https://github.com/ozgurshn/"]
filename: learnswift.swift
lang: tr-tr
2015-08-22 18:31:39 +03:00
---
Swift iOS ve OSX platformlarında geliştirme yapmak için Apple tarafından oluşturulan yeni bir programlama dilidir. Objective - C ile beraber kullanılabilecek ve de hatalı kodlara karşı daha esnek bir yapı sunacak bir şekilde tasarlanmıştır. Swift 2014 yılında Apple'ın geliştirici konferansı WWDC de tanıtıldı. Xcode 6+'a dahil edilen LLVM derleyici ile geliştirildi.
2015-08-22 18:31:39 +03:00
Apple'ın resmi [Swift Programlama Dili](https://itunes.apple.com/us/book/swift-programming-language/id881256329) kitabı iBooks'ta yerini aldı.
Ayrıca Swift ile gelen tüm özellikleri görmek için Apple'ın [başlangıç kılavuzu](https://developer.apple.com/library/prerelease/ios/referencelibrary/GettingStarted/RoadMapiOS/index.html)na bakmanızda yarar var.
```swift
// modülü import etme
import UIKit
//
// MARK: Temeller
//
//XCode işaretlemelerle kodunuzu bölümlere ayırmanızı ve sağ üstteki metot
listesinde gruplama yapmanıza olanak sağlıyor
// MARK: Bölüm işareti
// TODO: Daha sonra yapılacak
// FIXME: Bu kodu düzelt
//Swift 2 de, println ve print metotları print komutunda birleştirildi. Print
otomatik olarak yeni satır ekliyor.
print("Merhaba dünya") // println print olarak kullanılıyor.
print("Merhaba dünya", appendNewLine: false) // yeni bir satır eklemeden yazar.
// variables (var) değer atandıktan sonra değiştirilebilir.
// constants (let) değer atndıktan sonra değiştirilemez.
var degiskenim = 42
let øπΩ = "deger" // unicode degişken adları
let π = 3.1415926
let convenience = "keyword" // bağlamsal değişken adı
let isim = "ahmet"; let soyad = "un" // farklı ifadeler noktalı virgül
kullanılarak ayrılabilir.
let `class` = "keyword" // rezerve edilmiş keywordler tek tırnak içerisine
alınarak değişken adı olarak kullanılabilir
let doubleOlduguBelli: Double = 70
let intDegisken = 0007 // 7
let largeIntDegisken = 77_000 // 77000
let etiket = "birseyler " + String(degiskenim) // Cast etme
let piYazi = "Pi = \(π), Pi 2 = \(π * 2)" // String içerisine değiken yazdırma
// Builde özel değişkenler
// -D build ayarını kullanır.
#if false
print("yazılmadı")
let buildDegiskeni= 3
#else
let buildDegiskeni = 7
#endif
print("Build degiskeni: \(buildDegiskeni)") // Build degeri: 7
/*
Optionals Swift dilinde bazı değerleri veya yokluğu (None) bir değişkende
tutmanıza olanak sağlar.
Swift'te her bir degişkeninin bir değeri olması gerektiğinden, nil değeri
bile Optional değer olarak saklanır.
Optional<T> bir enum'dır.
*/
var baziOptionalString: String? = "optional" // nil olabilir.
// yukarıdakiyle aynı ama ? bir postfix (sona eklenir) operatördür. (kolay
okunabilir)
var someOptionalString2: Optional<String> = "optional"
if baziOptionalString != nil {
// ben nil değilim
if baziOptionalString!.hasPrefix("opt") {
print("ön eki var")
}
let bos = baziOptionalString?.isEmpty
}
baziOptionalString = nil
// belirgin olarak acilan(unwrap) opsiyonel (optional) değer
var acilanString: String! = "Değer bekleniliyor"
//yukarıdakiyle aynı ama ! bir postfix operatördür (kolay okunabilir)
var acilanString2: ImplicitlyUnwrappedOptional<String> = "Değer bekleniliyor."
if let baziOpsiyonelSabitString = baziOptionalString {
// eğer bir değeri varsa, nil değilse
if ! baziOpsiyonelSabitString("tamam") {
// ön eke sahip değil
}
}
// Swift değişkenlerde herhangi bir tip saklanabilir.
// AnyObject == id
// Objective-C deki `id` den farklı olarak, AnyObject tüm değişkenlerle
çalışabilir (Class, Int, struct, etc)
var herhangiBirObject: AnyObject = 7
herhangiBirObject = "Değer string olarak değişti, iyi bir yöntem değil ama mümkün"
/*
Yorumlar buraya
/*
İç içe yorum yazılması da mümkün
*/
*/
//
// MARK: Koleksiyonlar
//
/*
Array ve Dictionary tipleri aslında structdırlar. Bu yüzden `let` ve `var`
ayrıca bu tipleri tanımlarken değişebilir(var) veya değişemez(let)
olduğunu belirtir.
*/
// Diziler
var liste = ["balik", "su", "limon"]
liste[1] = "şişe su"
let bosDizi = [String]() // let == değiştirilemez
let bosDizi2 = Array<String>() // yukarıdakiyle aynı
var bosDegistirilebilirDizi = [String]() // var == değişebilir
// Dictionary
var meslekler = [
"Kamil": "Kaptan",
"Ayse": "Analist"
]
meslekler["Cansu"] = "Halkla İlişkiler"
let bosDictionary = [String: Float]() // let == değiştirilemez
let bosDictionary2 = Dictionary<String, Float>() // yukarıdakiyle aynı
var bosDegistirilebirDictionary = [String: Float]() // var == değiştirilebilir
//
// MARK: Kontroller
//
// for döngüsü (dizi)
let dizi = [1, 1, 2, 3, 5]
for deger in dizi {
if deger == 1 {
print("Bir!")
} else {
print("Bir degil!")
}
}
// for döngüsü (dictionary)
var dict = ["one": 1, "two": 2]
for (key, value) in dict {
print("\(key): \(value)")
}
// for döngüsü (aralık)
for i in -1...liste.count {
print(i)
}
liste[1...2] = ["et", "yogurt"]
// ..< kullanarak son elemanı çıkartabilirsiniz
// while döngüsü
var i = 1
while i < 1000 {
i *= 2
}
// do-while döngüsü
do {
print("merhaba")
} while 1 == 2
// Switch
// Çok güçlü, `if` ifadesenin daha kolay okunabilir hali olarak düşünün
// String, object örnekleri, ve primitif tipleri (Int, Double, vs) destekler.
let sebze = "kırmızı biber"
switch sebze {
case "sogan":
let sebzeYorumu = "Biraz da domates ekle"
case "domates", "salata":
let sebzeYorumu = "İyi bir sandviç olur"
case let lokalScopeDegeri where lokalScopeDegeri.hasSuffix("biber"):
let sebzeYorumu = "Acı bir \(lokalScopeDegeri)?"
default: // zorunludur (tüm olasılıkları yakalamak icin)
let sebzeYorumu = "Corbadaki herseyin tadı güzel"
}
//
// MARK: Fonksiyonlar
//
// Fonksiyonlar first-class tiplerdir, yani başka fonksiyon içine konabilir
// ve parametre olarak geçirilebilirler.
// Swift dökümanlarıylaa birlikte Fonksiyonlar (format as reStructedText)
/**
selamlama işlemi
:param: isim e isim
:param: gun e A gun
:returns: isim ve gunu iceren bir String
*/
func selam(isim: String, gun: String) -> String {
return "Merhaba \(isim), bugün \(gun)."
}
selam("Can", "Salı")
// fonksiyon parametre davranışı hariç yukarıdakine benzer
func selam2(#gerekliIsim: String, disParametreIsmi lokalParamtreIsmi: String) -> String {
return "Merhaba \(gerekliIsim), bugün \(lokalParamtreIsmi)"
}
selam2(gerekliIsim:"Can", disParametreIsmi: "Salı")
// Bir tuple ile birden fazla deger dönen fonksiyon
func fiyatlariGetir() -> (Double, Double, Double) {
return (3.59, 3.69, 3.79)
}
let fiyatTuple = fiyatlariGetir()
let fiyat = fiyatTuple.2 // 3.79
// _ (alt çizgi) kullanımı Tuple degerlerini veya diğer değerleri görmezden
gelir
let (_, fiyat1, _) = fiyatTuple // fiyat1 == 3.69
print(fiyat1 == fiyatTuple.1) // true
print("Benzin fiyatı: \(fiyat)")
// Çeşitli Argümanlar
func ayarla(sayilar: Int...) {
// bu bir dizidir
2015-08-22 18:31:39 +03:00
let sayi = sayilar[0]
let argumanSAyisi = sayilar.count
}
// fonksiyonu parametre olarak geçirme veya döndürme
func arttirmaIslemi() -> (Int -> Int) {
func birEkle(sayi: Int) -> Int {
return 1 + sayi
}
return birEkle
}
var arttir = arttirmaIslemi()
arttir(7)
// referans geçirme
func yerDegistir(inout a: Int, inout b: Int) {
let tempA = a
a = b
b = tempA
}
var someIntA = 7
var someIntB = 3
yerDegistir(&someIntA, &someIntB)
print(someIntB) // 7
//
// MARK: Closurelar
//
var sayilar = [1, 2, 6]
// Fonksiyonlar özelleştirilmiş closurelardır. ({})
// Closure örneği.
// `->` parametrelerle dönüş tipini birbirinden ayırır
// `in` closure başlığını closure bodysinden ayırır.
sayilar.map({
(sayi: Int) -> Int in
let sonuc = 3 * sayi
return sonuc
})
// eger tip biliniyorsa, yukarıdaki gibi, şöyle yapabiliriz
sayilar = sayilar.map({ sayi in 3 * sayi })
// Hatta bunu
//sayilar = sayilar.map({ $0 * 3 })
print(sayilar) // [3, 6, 18]
// Trailing closure
sayilar = sorted(sayilar) { $0 > $1 }
print(sayilar) // [18, 6, 3]
// Super kısa hali ise, < operatörü tipleri çıkartabildiği için
sayilar = sorted(sayilar, < )
print(sayilar) // [3, 6, 18]
//
// MARK: Yapılar
//
// Structurelar ve sınıflar birçok aynı özelliğe sahiptir.
struct IsimTablosu {
let isimler = [String]()
// Özelleştirilmiş dizi erişimi
subscript(index: Int) -> String {
return isimler[index]
}
}
// Structurelar otomatik oluşturulmuş kurucu metoda sahiptir.
let isimTablosu = IsimTablosu(isimler: ["Ben", "Onlar"])
let isim = isimTablosu[1]
print("İsim \(name)") // İsim Onlar
//
// MARK: Sınıflar
//
// Sınıflar, structurelar ve üyeleri 3 seviye erişime sahiptir.
// Bunlar: internal (default), public, private
public class Sekil {
public func alaniGetir() -> Int {
return 0;
}
}
// Sınıfın tüm değişkenleri ve metotları publictir.
// Eğer sadece veriyi yapılandırılmış bir objede
// saklamak istiyorsanız, `struct` kullanmalısınız.
internal class Rect: Sekil {
var yanUzunluk: Int = 1
// Özelleştirilmiş getter ve setter propertyleri
private var cevre: Int {
get {
return 4 * yanUzunluk
}
set {
// `newValue ` setterlarda yeni değere erişimi sağlar
yanUzunluk = newValue / 4
}
}
// Bir değişkene geç atama(lazy load) yapmak
// altSekil getter cağrılana dek nil (oluşturulmamış) olarak kalır
lazy var altSekil = Rect(yanUzunluk: 4)
// Eğer özelleştirilmiş getter ve setter a ihtiyacınız yoksa,
// ama bir değişkene get veya set yapıldıktan sonra bir işlem yapmak
// istiyorsanız, `willSet` ve `didSet` metotlarını kullanabilirsiniz
var identifier: String = "defaultID" {
// `willSet` argümanı yeni değer için değişkenin adı olacaktır.
willSet(someIdentifier) {
print(someIdentifier)
}
}
init(yanUzunluk: Int) {
self. yanUzunluk = yanUzunluk
// super.init i her zaman özelleştirilmiş değerleri oluşturduktan sonra
çağırın
super.init()
}
func kisalt() {
if yanUzunluk > 0 {
--yanUzunluk
}
}
override func alaniGetir() -> Int {
return yanUzunluk * yanUzunluk
}
}
// Basit `Kare` sınıfI `Rect` sınıfını extend ediyor.
class Kare: Rect {
convenience init() {
self.init(yanUzunluk: 5)
}
}
var benimKarem = Kare()
print(m benimKarem.alaniGetir()) // 25
benimKarem.kisalt()
print(benimKarem.yanUzunluk) // 4
// sınıf örneğini cast etme
let birSekil = benimKarem as Sekil
// örnekleri karşılaştır, objeleri karşılaştıran == (equal to) ile aynı değil
if benimKarem === benimKarem {
print("Evet, bu benimKarem")
}
// Opsiyonel init
class Daire: Sekil {
var yaricap: Int
override func alaniGetir() -> Int {
return 3 * yaricap * yaricap
}
// Eğer init opsiyonelse (nil dönebilir) `init` den sonra soru işareti
// son eki ekle.
init?(yaricap: Int) {
self.yaricap = yaricap
super.init()
if yaricap <= 0 {
return nil
}
}
}
var benimDairem = Daire(radius: 1)
print(benimDairem?.alaniGetir()) // Optional(3)
print(benimDairem!. alaniGetir()) // 3
var benimBosDairem = Daire(yaricap: -1)
print(benimBosDairem?. alaniGetir()) // "nil"
if let daire = benimBosDairem {
// benimBosDairem nil olduğu için çalışmayacak
print("circle is not nil")
}
//
// MARK: Enumlar
//
// Enumlar opsiyonel olarak özel bir tip veya kendi tiplerinde olabilirler.
// Sınıflar gibi metotlar içerebilirler.
enum Kart {
case Kupa, Maca, Sinek, Karo
func getIcon() -> String {
switch self {
case .Maca: return "♤"
case .Kupa: return "♡"
case .Karo: return "♢"
case .Sinek: return "♧"
}
}
}
// Enum değerleri kısayol syntaxa izin verir. Eğer değişken tipi açık olarak belirtildiyse enum tipini yazmaya gerek kalmaz.
var kartTipi: Kart = .Kupa
// Integer olmayan enumlar direk değer (rawValue) atama gerektirir.
enum KitapAdi: String {
case John = "John"
case Luke = "Luke"
}
print("Name: \(KitapAdi.John.rawValue)")
// Değerlerle ilişkilendirilmiş Enum
enum Mobilya {
// Int ile ilişkilendirilmiş
case Masa(yukseklik: Int)
// String ve Int ile ilişkilendirilmiş
case Sandalye(String, Int)
func aciklama() -> String {
switch self {
case .Masa(let yukseklik):
return "Masa boyu \(yukseklik) cm"
case .Sandalye(let marka, let yukseklik):
return "\(brand) marka sandalyenin boyu \(yukseklik) cm"
}
}
}
var masa: Mobilya = .Masa(yukseklik: 80)
print(masa.aciklama()) // "Masa boyu 80 cm"
var sandalye = Mobilya.Sandalye("Foo", 40)
print(sandalye.aciklama()) // "Foo marka sandalyenin boyu 40 cm"
//
// MARK: Protokoller
//
// `protocol` onu kullanan tiplerin bazı özel değişkenleri, metotları,
// tip metotlarını,opertörleri ve alt indisleri (subscripts) içermesini
// zorunlu hale getirebilir.
protocol SekilUretici {
var aktif: Bool { get set }
func sekilOlustur() -> Sekil
}
// @objc ile tanımlanan protokoller, uygunluğu kontrol edebilmenizi sağlayacak
// şekilde opsiyonel fonksiyonlara izin verir
@objc protocol SekliDondur {
optional func sekillendirilmis()
optional func sekillendirilebilir() -> Bool
}
class BenimSeklim: Rect {
var delegate: SekliDondur?
func buyut() {
yanUzlunluk += 2
// Bir çalışma zamanı hatası("optional chaining") fırlatmak yerine nil
//değeri görmezden gelerek nil dönmek için opsiyonel değişken, metot veya
// altindisten sonra soru işareti koyabilirsiniz.
if let izinVeriyormu = self.delegate?.sekillendirilebilir?() {
// önce delegate i sonra metodu test edin
self.delegate?.sekillendirilmis?()
}
}
}
//
// MARK: Diğerleri
//
// `extension`lar: Var olan tiplere ekstra özellikler ekleyin
// Kare artık `Printable` protokolüne uyuyor.
extension Kare: Printable {
var description: String {
return "Alan: \(alaniGetir()) - ID: \(self.identifier)"
}
}
print("Kare: \(benimKarem)")
// Dahili tipleri de yeni özellikler ekleyebilirsiniz
extension Int {
var customProperty: String {
return "Bu sayı \(self)"
}
func carp(num: Int) -> Int {
return num * self
}
}
print(7.customProperty) // "Bu sayı 7"
print(14.carp(3)) // 42
// Genericler: Java ve C#'a benzer şekilde. `where` anahtar kelimesini
// kullanarak genericlerin özelliklerini belirleyin
func indexiBul<T: Equatable>(dizi: [T], bulunacakDeger: T) -> Int? {
for (index, deger) in enumerate(dizi) {
if deger == bulunacakDeger {
return index
}
}
return nil
}
let bulunanIndex = indexiBul([1, 2, 3, 4], 3)
print(bulunanIndex == 2) // true
// Operatorler:
// Özel operatorler şu karakterlerle başlayabilir:
// / = - + * % < > ! & | ^ . ~
// veya
// Unicode math, symbol, arrow, dingbat, ve line/box karakterleri.
prefix operator !!! {}
// Yan uzunluğu 3 katına çıkartan prefix operatörü
prefix func !!! (inout sekil: Kare) -> Kare {
sekil.YanUzunluk *= 3
return sekil
}
// güncel deger
print(benimKarem.YanUzunluk) // 4
// yan uzunluğu !!! operatorü kullanarak 3 katına çıkar
!!!benimKarem
print(benimKarem.YanUzunluk) // 12
```