mirror of
https://github.com/adambard/learnxinyminutes-docs.git
synced 2024-11-30 06:22:32 +03:00
15 KiB
15 KiB
| language | filename | contributors | lang | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| kotlin | kotlin-tr.kt |
|
tr-tr |
Kotlin, JVM, Android ve tarayıcı için statik olarak yazılmış bir programlama dilidir. Java %100 birlikte çalışabilir. Daha:
// Tek satır yoruma almak için : //
/*
Birkaç satırı yoruma almak için
*/
// "package" anahtar kelimesi tıpkı Java'da olduğu gibidir.
package com.learnxinyminutes.kotlin
/*
Bir Kotlin programının başlama noktası (Java'da olduğu gibi) "com.learnxinyminutes.kotlin.main" metodudur.
Bu metoda komut satırından bir 'Array' gönderilebilir.
*/
fun main(args: Array<String>) {
/*
Bir değer tanımlamak için "var" ya da "val" anahtar kelimeleri kullanılıyor.
"val" tanımlananlar tekrar atanamazken "var" tanımlananlar atanabilir.
*/
val fooVal = 10 // fooVal değerini daha sonra tekrar atayamıyoruz
var fooVar = 10
fooVar = 20 // fooVar tekrar atanabilir.
/*
Çoğu zaman, Kotlin bir değişkenin tipini anlayabilir,
bu yüzden her zaman belirtmeye gerek yoktur.
Bir değişkenin tipini şöyle belirtebiliriz:
*/
val foo: Int = 7
/*
String değerler Java'da olduğu gibi tanımlanır.
*/
val fooString = "İşte String bu!"
val barString = "Yeni satıra geçiyorum...?\nGeçtim!"
val bazString = "Tab mı istedin?\tAl bakalım!"
println(fooString)
println(barString)
println(bazString)
/*
Raw string, üçlü çift-tırnak sınırlandırılan String bloklarıdır.
Tıpkı bir text editör gibi String tanımlamaya izin verir.
*/
val fooRawString = """
fun helloWorld(val name : String) {
println("Merhaba, dünya!")
}
"""
println(fooRawString)
/*
String değerler, ($) işareti ile birtakım deyimler ve değerler içererbilir
*/
val fooTemplateString = "$fooString değerinin ${fooString.length} adet karakteri vardır."
println(fooTemplateString)
/*
Null atanabilen bir değişken nullable olarak tanımlanmalıdır.
Bu, deişken tipinin sonuna ? eklenerek yapılabilir.
Erişim ise '?.' operatörü ile yapılır.
Bir değişken null ise, yerine kullaılacak alternatif bir değer belirtmek için
'?:' operatörünü kullanırız.
*/
var fooNullable: String? = "abc"
println(fooNullable?.length) // => 3
println(fooNullable?.length ?: -1) // => 3
fooNullable = null
println(fooNullable?.length) // => null
println(fooNullable?.length ?: -1) // => -1
/*
Metodlar "fun" anahtar kelimesi ile tanımlanır.
Metod argümanları, Metod adından sonra parantez içinde belirtilir.
Metod argümanlarının opsiyonel olarak default (varsayılan) değerleri olabilir.
Metodun dönüş tipi, gerekirse, metod parentezinden sonra ':' operatörü ile belirtilir.
*/
fun hello(name: String = "dünya"): String {
return "Merhaba, $name!"
}
println(hello("foo")) // => Merhaba, foo!
println(hello(name = "bar")) // => Merhaba, bar!
println(hello()) // => Merhaba, dünya!
/*
Bir metoda çokca argüman göndermek için 'vararg' anahtar kelimesi
kullanılır.
*/
fun varargExample(vararg names: Int) {
println("${names.size} adet arguman paslanmıştır")
}
varargExample() // => 0 adet arguman paslanmıştır
varargExample(1) // => 1 adet arguman paslanmıştır
varargExample(1, 2, 3) // => 3 adet arguman paslanmıştır
/*
Bir metod tek bir ifadeden oluşuyorsa
süslü parantezler yerine '=' kullanılabilir.
*/
fun odd(x: Int): Boolean = x % 2 == 1
println(odd(6)) // => false
println(odd(7)) // => true
// Eğer dönüş tipi anlaşılabiliyorsa ayrıca belirtmemize gerek yoktur.
fun even(x: Int) = x % 2 == 0
println(even(6)) // => true
println(even(7)) // => false
// Metodlar, metodları arguman ve dönüş tipi olarak alabilir
fun not(f: (Int) -> Boolean): (Int) -> Boolean {
return {n -> !f.invoke(n)} // bu satırdaki !f.invoke(n) metodu !f(n) şeklinde sadeleştirilebilir.
}
// Bir metodu sadece '::' ön eki ile de arguman olarak çağırabiliriz
println(not(::odd)(4)) // ==> true
// Metodlar değişken gibi atanabilir.
val notOdd = not(::odd)
val notEven = not(::even)
// Lambda ifadeleri arguman olarak paslanabilir.
val notZero = not {n -> n == 0}
/*
Eğer bir lambda fonksiyonu sadece bir arguman alıyorsa,
'->' ifadesi atlanabilir, 'it' ifadesi ile belirtilebilir.
*/
val notPositive = not { it > 0} // not(n -> n > 0) ifadesi ile aynı
for (i in 0..4) {
println("${notOdd(i)} ${notEven(i)} ${notZero(i)} ${notPositive(i)}")
}
/*
* Diğer for döngüleri
* */
val myInt = 3
for (i in 1..100) { } // kapalı aralık. 100 dahil.
for (i in 1 until 100) { } // 100 dahil değil
for (x in 2..10 step 2) { } // ikişer adımlı
for (x in 10 downTo 1) { } // Ondan geriye doğru. 1 dahil.
if (myInt in 1..10) { }
/*
Bir sınıf tanımlamak için 'class' anahtar kelimesi kullanılır.
Kotlin'de bütün sınıflar varsayılan olarak 'final' tanımlanırlar.
* */
class ExampleClass(val x: Int) {
fun memberFunction(y: Int): Int {
return x + y
}
infix fun yTimes(y: Int): Int {
return x * y
}
}
/*
* Bir sınıfı türetilebilir yapmak için 'open' anahtar kelimesi kullanılır.
* */
open class A
class B : A()
/*
Yeni bir instance oluşturmak için doğrudan constructor çağırılır.
Kotlinde 'new' anahtar kelimesi yoktur.
*/
val fooExampleClass = ExampleClass(7)
// Bir sınıfa üye metodları . (nokta) ile çağırabiliriz.
println(fooExampleClass.memberFunction(4)) // => 11
/*
'infix' ön eki ile tanımlanan metodlar
alışılan metod çağrısını daha kolay bir söz dizimine dönüştürür.
*/
println(fooExampleClass yTimes 4) // => 28
/*
Data class lar sadece veri tutan sınıflar için uygun bir çözümdür.
Bu şekilde tanımlanan sınıfların "hashCode"/"equals" ve "toString" metodları
otomatik olarak oluşur.
*/
data class DataClassExample (val x: Int, val y: Int, val z: Int)
val fooData = DataClassExample(1, 2, 4)
println(fooData) // => DataClassExample(x=1, y=2, z=4)
// Data class ların copy metodları olur.
val fooCopy = fooData.copy(y = 100)
println(fooCopy) // => DataClassExample(x=1, y=100, z=4)
// Destructuring Declarations, bir objeyi çoklu değişkenler ile ifade etme yöntemidir.
val (a, b, c) = fooCopy
println("$a $b $c") // => 1 100 4
// bir 'for' döngüsü içinde 'Destructuring' :
for ((a, b, c) in listOf(fooData)) {
println("$a $b $c") // => 1 100 4
}
val mapData = mapOf("a" to 1, "b" to 2)
// Map.Entry de destructurable gösterilebilir.
for ((key, value) in mapData) {
println("$key -> $value")
}
// 'with' metodu ile bir objeye bir lamda metodu uygulayabiliriz.
data class MutableDataClassExample (var x: Int, var y: Int, var z: Int)
val fooMutableData = MutableDataClassExample(7, 4, 9)
with (fooMutableData) {
x -= 2
y += 2
z--
}
println(fooMutableData) // => MutableDataClassExample(x=5, y=6, z=8)
/*
'listOf' metodu ile bir liste oluşturulabilir.
Oluşan liste immutable olacaktır, yani elaman eklenemez ve çıkarılamaz.
*/
val fooList = listOf("a", "b", "c")
println(fooList.size) // => 3
println(fooList.first()) // => a
println(fooList.last()) // => c
// Elemanlara indexleri ile erişilebilir.
println(fooList[1]) // => b
// Mutable bir liste ise 'mutableListOf' metodu ile oluşturabilir.
val fooMutableList = mutableListOf("a", "b", "c")
fooMutableList.add("d")
println(fooMutableList.last()) // => d
println(fooMutableList.size) // => 4
// Bir 'set' oluşturmak için 'setOf' metodunu kullanabiliriz.
val fooSet = setOf("a", "b", "c")
println(fooSet.contains("a")) // => true
println(fooSet.contains("z")) // => false
// 'mapOf' metodu ile 'map' oluşturabiliriz.
val fooMap = mapOf("a" to 8, "b" to 7, "c" to 9)
// Map değerlerine ulaşmak için :
println(fooMap["a"]) // => 8
/*
Sequence, Kotlin dilinde lazy-hesaplanan collection ları temsil eder.
Bunun için 'generateSequence' metodunu kullanabiliriz. Bu metod bir önceki değerden
bir sonraki değeri hesaplamak için gerekli bir lamda metodunu arguman olarak alır.
*/
val fooSequence = generateSequence(1, { it + 1 })
val x = fooSequence.take(10).toList()
println(x) // => [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10]
// Örneğin fibonacci serisi oluşturabilen bir 'Sequence' oluşturmak için:
fun fibonacciSequence(): Sequence<Long> {
var a = 0L
var b = 1L
fun next(): Long {
val result = a + b
a = b
b = result
return a
}
return generateSequence(::next)
}
val y = fibonacciSequence().take(10).toList()
println(y) // => [1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55]
// Kotlin Collection lar ile çalışmak için higher-order metodlar sağlar.
val z = (1..9)
.map {it * 3} // her bir elamanı 3 ile çarp
.filter {it < 20} // 20 den küçük değerleri ele
.groupBy {it % 2 == 0} // ikiye tam bölünen ve bölünmeyen şeklinde grupla (Map)
.mapKeys {if (it.key) "even" else "odd"} // oluşan map in boolen 'key' lerini String bir değere dönüştür.
println(z) // => {odd=[3, 9, 15], even=[6, 12, 18]}
// Bir 'for' döngüsü 'itearator' sağlayan her objeye uygulanabilir.
for (c in "merhaba") {
println(c)
}
// 'while' döngüsü diğer dillere benzer şekilde çalışır.
var ctr = 0
while (ctr < 5) {
println(ctr)
ctr++
}
do {
println(ctr)
ctr++
} while (ctr < 10)
/*
'if' bir dönüş değeri olan deyim gibi de kullanılabilir.
Bu sebepten Kotlin, Java'da bulunan '?:' ifadesi içermez.
*/
val num = 5
val message = if (num % 2 == 0) "even" else "odd"
println("$num is $message") // => 5 is odd
// 'if-else if' yapıları için 'when' kullanılabilir.
val i = 10
when {
i < 7 -> println("first block")
fooString.startsWith("hello") -> println("second block")
else -> println("else block")
}
// 'when' bir parametre ile de kullanılabilir.
when (i) {
0, 21 -> println("0 or 21")
in 1..20 -> println("in the range 1 to 20")
else -> println("none of the above")
}
// 'when' dönüş değeri olan bir metod gibi de davranabilir.
var result = when (i) {
0, 21 -> "0 or 21"
in 1..20 -> "in the range 1 to 20"
else -> "none of the above"
}
println(result)
/*
Bir objenin tipini 'is' operatörü ile tayin edebiliriz.
Eğer obje tip kontrolünü geçerse, cast etmeden doğrudan
o tipteymiş gibi kullanılabilir.
*/
fun smartCastExample(x: Any) : Boolean {
if (x is Boolean) {
// x otomatik olarak Boolean'a cast edilir.
return x
} else if (x is Int) {
// x otomatik olarak Int tipine cast edilir.
return x > 0
} else if (x is String) {
// x otomatik olarak String tipine cast edilir.
return x.isNotEmpty()
} else {
return false
}
}
println(smartCastExample("Merhaba, dünya!")) // => true
println(smartCastExample("")) // => false
println(smartCastExample(5)) // => true
println(smartCastExample(0)) // => false
println(smartCastExample(true)) // => true
// Smartcast 'when' bloğu ile de çalışır.
fun smartCastWhenExample(x: Any) = when (x) {
is Boolean -> x
is Int -> x > 0
is String -> x.isNotEmpty()
else -> false
}
/*
Extension lar, bir sınıfa fonksinolalite eklemenin bir yoludur.
*/
fun String.remove(c: Char): String {
return this.filter {it != c}
}
println("Merhaba, dünya!".remove('a')) // => Merhb, düny!
//Biraz detaylı Kotlin
/*
* Delegated Properties, bir değişken tanımlarken kullanılan birkaç standart yöntemler içerir.
* https://kotlinlang.org/docs/reference/delegated-properties.html
* En bilinen delegate property metodları: lazy(), observable()
* */
/*
* Lazy, bir değişkeni ilk erişimde çalıştırılacak olan bir lambda ile tanımlama metodudur.
* Sonraki erişimlerde değişkene atanan değer hatırlanır.
* Lazy, synchronized bir delegation yöntemidir; değer sadece bir thread içinde hesaplanır,
* tüm thread ler aynı değere erişir. Eğer senkronizasyon gerekli değilse, lazy metodu içine
* LazyThreadSafetyMode.PUBLICATION paslanabilir.
* */
val lazyValue: String by lazy( {
println("bi sn... hesaplıyorum....")
"Selam!"
})
println(lazyValue)// bi sn... hesaplıyorum.... Selam!
println(lazyValue) // Selam!
/*
* Observable, bir değişkende olabilecek yeniden atama değişikliklerini dinleme yöntemidir.
* İki arguman alır; değişkenin ilk değeri, değiştiğinde çağrılan bir handler metodu. Handler
* metodu değişken her değiştiğinde çağırılır.
* */
var myObservableName: String by Delegates.observable("<isim yok>") {
prop, old, new ->
println("$old -> $new")
}
myObservableName = "Baha" //<isim yok> -> Baha
myObservableName = "Can" //Baha -> Can
/*
* Eğer değişkenin yeniden atanmasını denetlemek isterek vetoable()
* metodunu kullanabiliriz.
* */
var myVetoableName : String by Delegates.vetoable("<isim yok>"){
property, oldValue, newValue ->
if (newValue.length < 2) {
println("Tek harfli isim kabul etmiyoruz!")
false
} else {
println("$oldValue -> $newValue")
true
}
}
myVetoableName = "Baha" //<isim yok> -> Baha
myVetoableName = "C" //Tek harfli isim kabul etmiyoruz!
println(myVetoableName) //Baha
//singleton değişkene ulaşmak:
println(ObjectExample.hello()) // => Merhaba
}
// Enum class lar Java'daki enum lara benzerdir.
enum class EnumExample {
A, B, C
}
/*
'object' anahtar kelimesi ile singleton nesneler oluşturulabilir.
Bu şekilde tanımlanan sınıflardan yeni nesneler oluşturulamaz, sadece adı ile refere edilebilir.
*/
object ObjectExample {
fun hello(): String {
return "Merhaba"
}
}
fun useObject() {
ObjectExample.hello()
val someRef: Any = ObjectExample
}