mirror of
https://github.com/adambard/learnxinyminutes-docs.git
synced 2024-11-23 06:03:07 +03:00
473 lines
15 KiB
Markdown
473 lines
15 KiB
Markdown
---
|
||
language: kotlin
|
||
filename: kotlin-tr.kt
|
||
contributors:
|
||
- ["Baha Can Aydın", "https://github.com/bahacan19"]
|
||
lang: tr-tr
|
||
---
|
||
Kotlin, JVM, Android ve tarayıcı için statik olarak yazılmış bir programlama dilidir.
|
||
Java %100 birlikte çalışabilir.
|
||
[Daha:](https://kotlinlang.org/)
|
||
|
||
```kotlin
|
||
// Tek satır yoruma almak için : //
|
||
/*
|
||
Birkaç satırı yoruma almak için
|
||
*/
|
||
|
||
// "package" anahtar kelimesi tıpkı Java'da olduğu gibidir.
|
||
package com.learnxinyminutes.kotlin
|
||
|
||
/*
|
||
Bir Kotlin programının başlama noktası (Java'da olduğu gibi) "com.learnxinyminutes.kotlin.main" metodudur.
|
||
Bu metoda komut satırından bir 'Array' gönderilebilir.
|
||
*/
|
||
fun main(args: Array<String>) {
|
||
/*
|
||
Bir değer tanımlamak için "var" ya da "val" anahtar kelimeleri kullanılıyor.
|
||
"val" tanımlananlar tekrar atanamazken "var" tanımlananlar atanabilir.
|
||
*/
|
||
val fooVal = 10 // fooVal değerini daha sonra tekrar atayamıyoruz
|
||
var fooVar = 10
|
||
fooVar = 20 // fooVar tekrar atanabilir.
|
||
|
||
/*
|
||
Çoğu zaman, Kotlin bir değişkenin tipini anlayabilir,
|
||
bu yüzden her zaman belirtmeye gerek yoktur.
|
||
Bir değişkenin tipini şöyle belirtebiliriz:
|
||
*/
|
||
val foo: Int = 7
|
||
|
||
/*
|
||
String değerler Java'da olduğu gibi tanımlanır.
|
||
*/
|
||
val fooString = "İşte String bu!"
|
||
val barString = "Yeni satıra geçiyorum...?\nGeçtim!"
|
||
val bazString = "Tab mı istedin?\tAl bakalım!"
|
||
println(fooString)
|
||
println(barString)
|
||
println(bazString)
|
||
|
||
/*
|
||
Raw string, üçlü çift-tırnak sınırlandırılan String bloklarıdır.
|
||
Tıpkı bir text editör gibi String tanımlamaya izin verir.
|
||
*/
|
||
val fooRawString = """
|
||
fun helloWorld(val name : String) {
|
||
println("Merhaba, dünya!")
|
||
}
|
||
"""
|
||
println(fooRawString)
|
||
|
||
/*
|
||
String değerler, ($) işareti ile birtakım deyimler ve değerler içererbilir
|
||
*/
|
||
val fooTemplateString = "$fooString değerinin ${fooString.length} adet karakteri vardır."
|
||
println(fooTemplateString)
|
||
|
||
/*
|
||
Null atanabilen bir değişken nullable olarak tanımlanmalıdır.
|
||
Bu, deişken tipinin sonuna ? eklenerek yapılabilir.
|
||
Erişim ise '?.' operatörü ile yapılır.
|
||
Bir değişken null ise, yerine kullaılacak alternatif bir değer belirtmek için
|
||
'?:' operatörünü kullanırız.
|
||
*/
|
||
var fooNullable: String? = "abc"
|
||
println(fooNullable?.length) // => 3
|
||
println(fooNullable?.length ?: -1) // => 3
|
||
fooNullable = null
|
||
println(fooNullable?.length) // => null
|
||
println(fooNullable?.length ?: -1) // => -1
|
||
|
||
/*
|
||
Metodlar "fun" anahtar kelimesi ile tanımlanır.
|
||
Metod argümanları, Metod adından sonra parantez içinde belirtilir.
|
||
Metod argümanlarının opsiyonel olarak default (varsayılan) değerleri olabilir.
|
||
Metodun dönüş tipi, gerekirse, metod parentezinden sonra ':' operatörü ile belirtilir.
|
||
*/
|
||
fun hello(name: String = "dünya"): String {
|
||
return "Merhaba, $name!"
|
||
}
|
||
println(hello("foo")) // => Merhaba, foo!
|
||
println(hello(name = "bar")) // => Merhaba, bar!
|
||
println(hello()) // => Merhaba, dünya!
|
||
|
||
/*
|
||
Bir metoda çokca argüman göndermek için 'vararg' anahtar kelimesi
|
||
kullanılır.
|
||
*/
|
||
fun varargExample(vararg names: Int) {
|
||
println("${names.size} adet arguman paslanmıştır")
|
||
}
|
||
varargExample() // => 0 adet arguman paslanmıştır
|
||
varargExample(1) // => 1 adet arguman paslanmıştır
|
||
varargExample(1, 2, 3) // => 3 adet arguman paslanmıştır
|
||
|
||
/*
|
||
Bir metod tek bir ifadeden oluşuyorsa
|
||
süslü parantezler yerine '=' kullanılabilir.
|
||
*/
|
||
fun odd(x: Int): Boolean = x % 2 == 1
|
||
println(odd(6)) // => false
|
||
println(odd(7)) // => true
|
||
|
||
// Eğer dönüş tipi anlaşılabiliyorsa ayrıca belirtmemize gerek yoktur.
|
||
fun even(x: Int) = x % 2 == 0
|
||
println(even(6)) // => true
|
||
println(even(7)) // => false
|
||
|
||
// Metodlar, metodları arguman ve dönüş tipi olarak alabilir
|
||
fun not(f: (Int) -> Boolean): (Int) -> Boolean {
|
||
return {n -> !f.invoke(n)} // bu satırdaki !f.invoke(n) metodu !f(n) şeklinde sadeleştirilebilir.
|
||
}
|
||
|
||
|
||
// Bir metodu sadece '::' ön eki ile de arguman olarak çağırabiliriz
|
||
println(not(::odd)(4)) // ==> true
|
||
|
||
// Metodlar değişken gibi atanabilir.
|
||
val notOdd = not(::odd)
|
||
val notEven = not(::even)
|
||
|
||
// Lambda ifadeleri arguman olarak paslanabilir.
|
||
val notZero = not {n -> n == 0}
|
||
/*
|
||
Eğer bir lambda fonksiyonu sadece bir arguman alıyorsa,
|
||
'->' ifadesi atlanabilir, 'it' ifadesi ile belirtilebilir.
|
||
*/
|
||
val notPositive = not { it > 0} // not(n -> n > 0) ifadesi ile aynı
|
||
|
||
for (i in 0..4) {
|
||
println("${notOdd(i)} ${notEven(i)} ${notZero(i)} ${notPositive(i)}")
|
||
}
|
||
|
||
/*
|
||
* Diğer for döngüleri
|
||
* */
|
||
val myInt = 3
|
||
for (i in 1..100) { } // kapalı aralık. 100 dahil.
|
||
for (i in 1 until 100) { } // 100 dahil değil
|
||
for (x in 2..10 step 2) { } // ikişer adımlı
|
||
for (x in 10 downTo 1) { } // Ondan geriye doğru. 1 dahil.
|
||
if (myInt in 1..10) { }
|
||
|
||
|
||
|
||
/*
|
||
Bir sınıf tanımlamak için 'class' anahtar kelimesi kullanılır.
|
||
Kotlin'de bütün sınıflar varsayılan olarak 'final' tanımlanırlar.
|
||
* */
|
||
class ExampleClass(val x: Int) {
|
||
|
||
fun memberFunction(y: Int): Int {
|
||
return x + y
|
||
}
|
||
|
||
infix fun yTimes(y: Int): Int {
|
||
return x * y
|
||
}
|
||
}
|
||
/*
|
||
* Bir sınıfı türetilebilir yapmak için 'open' anahtar kelimesi kullanılır.
|
||
* */
|
||
open class A
|
||
|
||
class B : A()
|
||
|
||
|
||
/*
|
||
Yeni bir instance oluşturmak için doğrudan constructor çağırılır.
|
||
Kotlinde 'new' anahtar kelimesi yoktur.
|
||
*/
|
||
val fooExampleClass = ExampleClass(7)
|
||
// Bir sınıfa üye metodları . (nokta) ile çağırabiliriz.
|
||
println(fooExampleClass.memberFunction(4)) // => 11
|
||
/*
|
||
'infix' ön eki ile tanımlanan metodlar
|
||
alışılan metod çağrısını daha kolay bir söz dizimine dönüştürür.
|
||
*/
|
||
println(fooExampleClass yTimes 4) // => 28
|
||
|
||
/*
|
||
Data class lar sadece veri tutan sınıflar için uygun bir çözümdür.
|
||
Bu şekilde tanımlanan sınıfların "hashCode"/"equals" ve "toString" metodları
|
||
otomatik olarak oluşur.
|
||
*/
|
||
data class DataClassExample (val x: Int, val y: Int, val z: Int)
|
||
val fooData = DataClassExample(1, 2, 4)
|
||
println(fooData) // => DataClassExample(x=1, y=2, z=4)
|
||
|
||
// Data class ların copy metodları olur.
|
||
val fooCopy = fooData.copy(y = 100)
|
||
println(fooCopy) // => DataClassExample(x=1, y=100, z=4)
|
||
|
||
// Destructuring Declarations, bir objeyi çoklu değişkenler ile ifade etme yöntemidir.
|
||
val (a, b, c) = fooCopy
|
||
println("$a $b $c") // => 1 100 4
|
||
|
||
// bir 'for' döngüsü içinde 'Destructuring' :
|
||
for ((a, b, c) in listOf(fooData)) {
|
||
println("$a $b $c") // => 1 100 4
|
||
}
|
||
|
||
val mapData = mapOf("a" to 1, "b" to 2)
|
||
// Map.Entry de destructurable gösterilebilir.
|
||
for ((key, value) in mapData) {
|
||
println("$key -> $value")
|
||
}
|
||
|
||
// 'with' metodu ile bir objeye bir lamda metodu uygulayabiliriz.
|
||
data class MutableDataClassExample (var x: Int, var y: Int, var z: Int)
|
||
val fooMutableData = MutableDataClassExample(7, 4, 9)
|
||
with (fooMutableData) {
|
||
x -= 2
|
||
y += 2
|
||
z--
|
||
}
|
||
|
||
println(fooMutableData) // => MutableDataClassExample(x=5, y=6, z=8)
|
||
|
||
/*
|
||
'listOf' metodu ile bir liste oluşturulabilir.
|
||
Oluşan liste immutable olacaktır, yani elaman eklenemez ve çıkarılamaz.
|
||
*/
|
||
val fooList = listOf("a", "b", "c")
|
||
println(fooList.size) // => 3
|
||
println(fooList.first()) // => a
|
||
println(fooList.last()) // => c
|
||
// Elemanlara indexleri ile erişilebilir.
|
||
println(fooList[1]) // => b
|
||
|
||
// Mutable bir liste ise 'mutableListOf' metodu ile oluşturabilir.
|
||
val fooMutableList = mutableListOf("a", "b", "c")
|
||
fooMutableList.add("d")
|
||
println(fooMutableList.last()) // => d
|
||
println(fooMutableList.size) // => 4
|
||
|
||
// Bir 'set' oluşturmak için 'setOf' metodunu kullanabiliriz.
|
||
val fooSet = setOf("a", "b", "c")
|
||
println(fooSet.contains("a")) // => true
|
||
println(fooSet.contains("z")) // => false
|
||
|
||
// 'mapOf' metodu ile 'map' oluşturabiliriz.
|
||
val fooMap = mapOf("a" to 8, "b" to 7, "c" to 9)
|
||
// Map değerlerine ulaşmak için :
|
||
println(fooMap["a"]) // => 8
|
||
|
||
/*
|
||
Sequence, Kotlin dilinde lazy-hesaplanan collection ları temsil eder.
|
||
Bunun için 'generateSequence' metodunu kullanabiliriz. Bu metod bir önceki değerden
|
||
bir sonraki değeri hesaplamak için gerekli bir lamda metodunu arguman olarak alır.
|
||
*/
|
||
val fooSequence = generateSequence(1, { it + 1 })
|
||
|
||
val x = fooSequence.take(10).toList()
|
||
println(x) // => [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10]
|
||
|
||
// Örneğin fibonacci serisi oluşturabilen bir 'Sequence' oluşturmak için:
|
||
fun fibonacciSequence(): Sequence<Long> {
|
||
var a = 0L
|
||
var b = 1L
|
||
|
||
fun next(): Long {
|
||
val result = a + b
|
||
a = b
|
||
b = result
|
||
return a
|
||
}
|
||
|
||
return generateSequence(::next)
|
||
}
|
||
val y = fibonacciSequence().take(10).toList()
|
||
println(y) // => [1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55]
|
||
|
||
|
||
// Kotlin Collection lar ile çalışmak için higher-order metodlar sağlar.
|
||
val z = (1..9)
|
||
.map {it * 3} // her bir elamanı 3 ile çarp
|
||
.filter {it < 20} // 20 den küçük değerleri ele
|
||
.groupBy {it % 2 == 0} // ikiye tam bölünen ve bölünmeyen şeklinde grupla (Map)
|
||
.mapKeys {if (it.key) "even" else "odd"} // oluşan map in boolen 'key' lerini String bir değere dönüştür.
|
||
println(z) // => {odd=[3, 9, 15], even=[6, 12, 18]}
|
||
|
||
// Bir 'for' döngüsü 'itearator' sağlayan her objeye uygulanabilir.
|
||
for (c in "merhaba") {
|
||
println(c)
|
||
}
|
||
|
||
// 'while' döngüsü diğer dillere benzer şekilde çalışır.
|
||
var ctr = 0
|
||
while (ctr < 5) {
|
||
println(ctr)
|
||
ctr++
|
||
}
|
||
do {
|
||
println(ctr)
|
||
ctr++
|
||
} while (ctr < 10)
|
||
|
||
/*
|
||
'if' bir dönüş değeri olan deyim gibi de kullanılabilir.
|
||
Bu sebepten Kotlin, Java'da bulunan '?:' ifadesi içermez.
|
||
*/
|
||
val num = 5
|
||
val message = if (num % 2 == 0) "even" else "odd"
|
||
println("$num is $message") // => 5 is odd
|
||
|
||
// 'if-else if' yapıları için 'when' kullanılabilir.
|
||
val i = 10
|
||
when {
|
||
i < 7 -> println("first block")
|
||
fooString.startsWith("hello") -> println("second block")
|
||
else -> println("else block")
|
||
}
|
||
|
||
// 'when' bir parametre ile de kullanılabilir.
|
||
when (i) {
|
||
0, 21 -> println("0 or 21")
|
||
in 1..20 -> println("in the range 1 to 20")
|
||
else -> println("none of the above")
|
||
}
|
||
|
||
// 'when' dönüş değeri olan bir metod gibi de davranabilir.
|
||
var result = when (i) {
|
||
0, 21 -> "0 or 21"
|
||
in 1..20 -> "in the range 1 to 20"
|
||
else -> "none of the above"
|
||
}
|
||
println(result)
|
||
|
||
|
||
/*
|
||
Bir objenin tipini 'is' operatörü ile tayin edebiliriz.
|
||
Eğer obje tip kontrolünü geçerse, cast etmeden doğrudan
|
||
o tipteymiş gibi kullanılabilir.
|
||
*/
|
||
fun smartCastExample(x: Any) : Boolean {
|
||
if (x is Boolean) {
|
||
// x otomatik olarak Boolean'a cast edilir.
|
||
return x
|
||
} else if (x is Int) {
|
||
// x otomatik olarak Int tipine cast edilir.
|
||
return x > 0
|
||
} else if (x is String) {
|
||
// x otomatik olarak String tipine cast edilir.
|
||
return x.isNotEmpty()
|
||
} else {
|
||
return false
|
||
}
|
||
}
|
||
println(smartCastExample("Merhaba, dünya!")) // => true
|
||
println(smartCastExample("")) // => false
|
||
println(smartCastExample(5)) // => true
|
||
println(smartCastExample(0)) // => false
|
||
println(smartCastExample(true)) // => true
|
||
|
||
// Smartcast 'when' bloğu ile de çalışır.
|
||
fun smartCastWhenExample(x: Any) = when (x) {
|
||
is Boolean -> x
|
||
is Int -> x > 0
|
||
is String -> x.isNotEmpty()
|
||
else -> false
|
||
}
|
||
|
||
/*
|
||
Extension lar, bir sınıfa fonksinolalite eklemenin bir yoludur.
|
||
*/
|
||
fun String.remove(c: Char): String {
|
||
return this.filter {it != c}
|
||
}
|
||
println("Merhaba, dünya!".remove('a')) // => Merhb, düny!
|
||
|
||
|
||
|
||
//Biraz detaylı Kotlin
|
||
|
||
|
||
/*
|
||
* Delegated Properties, bir değişken tanımlarken kullanılan birkaç standart yöntemler içerir.
|
||
* https://kotlinlang.org/docs/reference/delegated-properties.html
|
||
* En bilinen delegate property metodları: lazy(), observable()
|
||
* */
|
||
|
||
/*
|
||
* Lazy, bir değişkeni ilk erişimde çalıştırılacak olan bir lambda ile tanımlama metodudur.
|
||
* Sonraki erişimlerde değişkene atanan değer hatırlanır.
|
||
* Lazy, synchronized bir delegation yöntemidir; değer sadece bir thread içinde hesaplanır,
|
||
* tüm thread ler aynı değere erişir. Eğer senkronizasyon gerekli değilse, lazy metodu içine
|
||
* LazyThreadSafetyMode.PUBLICATION paslanabilir.
|
||
* */
|
||
|
||
val lazyValue: String by lazy( {
|
||
println("bi sn... hesaplıyorum....")
|
||
"Selam!"
|
||
})
|
||
|
||
println(lazyValue)// bi sn... hesaplıyorum.... Selam!
|
||
println(lazyValue) // Selam!
|
||
/*
|
||
* Observable, bir değişkende olabilecek yeniden atama değişikliklerini dinleme yöntemidir.
|
||
* İki arguman alır; değişkenin ilk değeri, değiştiğinde çağrılan bir handler metodu. Handler
|
||
* metodu değişken her değiştiğinde çağırılır.
|
||
* */
|
||
var myObservableName: String by Delegates.observable("<isim yok>") {
|
||
prop, old, new ->
|
||
println("$old -> $new")
|
||
}
|
||
myObservableName = "Baha" //<isim yok> -> Baha
|
||
myObservableName = "Can" //Baha -> Can
|
||
|
||
|
||
/*
|
||
* Eğer değişkenin yeniden atanmasını denetlemek isterek vetoable()
|
||
* metodunu kullanabiliriz.
|
||
* */
|
||
|
||
var myVetoableName : String by Delegates.vetoable("<isim yok>"){
|
||
property, oldValue, newValue ->
|
||
if (newValue.length < 2) {
|
||
println("Tek harfli isim kabul etmiyoruz!")
|
||
false
|
||
} else {
|
||
println("$oldValue -> $newValue")
|
||
true
|
||
}
|
||
}
|
||
|
||
myVetoableName = "Baha" //<isim yok> -> Baha
|
||
myVetoableName = "C" //Tek harfli isim kabul etmiyoruz!
|
||
println(myVetoableName) //Baha
|
||
|
||
|
||
//singleton değişkene ulaşmak:
|
||
println(ObjectExample.hello()) // => Merhaba
|
||
}
|
||
|
||
// Enum class lar Java'daki enum lara benzerdir.
|
||
enum class EnumExample {
|
||
A, B, C
|
||
}
|
||
|
||
/*
|
||
'object' anahtar kelimesi ile singleton nesneler oluşturulabilir.
|
||
Bu şekilde tanımlanan sınıflardan yeni nesneler oluşturulamaz, sadece adı ile refere edilebilir.
|
||
*/
|
||
object ObjectExample {
|
||
fun hello(): String {
|
||
return "Merhaba"
|
||
}
|
||
}
|
||
|
||
fun useObject() {
|
||
ObjectExample.hello()
|
||
val someRef: Any = ObjectExample
|
||
}
|
||
```
|
||
|
||
### İlerisi için:
|
||
|
||
* [Kotlin tutorials](https://kotlinlang.org/docs/tutorials/)
|
||
* [Try Kotlin in your browser](http://try.kotlinlang.org/)
|
||
* [A list of Kotlin resources](http://kotlin.link/)
|
||
* [Kotlin Koans in your IDE](https://kotlinlang.org/docs/tutorials/koans.html/)
|