mirror of
https://github.com/adambard/learnxinyminutes-docs.git
synced 2024-11-25 20:14:30 +03:00
157 lines
6.2 KiB
Markdown
157 lines
6.2 KiB
Markdown
---
|
||
language: EDN
|
||
filename: learnedn-tr.edn
|
||
lang: tr-tr
|
||
contributors:
|
||
- ["Seçkin KÜKRER", "https://github.com/LeaveNhA"]
|
||
---
|
||
|
||
# Y = 20 Dakika.
|
||
|
||
### Genişletilebilir Veri Notasyonu (EDN, Extensible Data Notation).
|
||
|
||
### Okunuşu: (Türkçe: ey-di-en), (English: eed-n)
|
||
|
||
### Kodlama Türü: UTF-8
|
||
|
||
EDN Clojure sözdiziminin bir alt kümesidir. Bu alt küme, amacı gereği kod barındırmaz. Ve kendisi bir tip sistemi değildir. Bir şeması da yoktur. En basit tabirle; Genişletilebilir Veri Notasyonu kabul edilebilir elemanların bir kümesidir.
|
||
|
||
EDN elementleri, akışları ve dosyaları UTF-8 kullanılarak kodlanmalıdır. Üstelik, dökümanı çevreleyen işaretçiler de olmadığı için akış, dağıtık programlama mesaj arayüzü ve diğer dinamik sistemler için idealdir.
|
||
|
||
|
||
```clojure
|
||
; Yorumlar, yorumlarımız, noktalı virgül ile başlıyor.
|
||
;; Genellikle ikili olarak kullanılıyorlar.
|
||
|
||
;; |--------------------------------|
|
||
; |--------- Genel Yapısı ---------|
|
||
;; |--------------------------------|
|
||
|
||
;; Boşluklar --whitespaces--, elementler için en yaygın ayıraçtır.
|
||
"Mustafa" "Kemal" "ATATÜRK"
|
||
;; Fakat okunuşu arttırdığı gerekçesiyle "," (virgüller --commas--) EDN yorumlayıcısı tarafından görmezden gelinir ve boşluk olarak nitelendirilir.
|
||
"Mustafa","Kemal","PAŞA"
|
||
;; Üstelik bu yenilikçi sözdizimsel kurala rağmen, {}, [] () gibi koleksiyon karakterlerini ayırmak için boşluğa ya da boşluğa çözümlenen virgüle ihtiyacınız yoktur.
|
||
[["MUSTAFA"] ["KEMAL"] [[{"ATA" "ATATÜRK"}]]]
|
||
;; Üst düzey vektör elemanlarını birbirinden ayıran boşlukları da kaldırabilirsiniz.
|
||
;; Fakat bu size, okunması zor bir vektör dışında hiç bir şey vermeyecektir.
|
||
|
||
;; |--------------------------------|
|
||
; |-------- Atomik Yapılar --------|
|
||
;; |--------------------------------|
|
||
|
||
; Mantıksal Değerler
|
||
;; Mantıksal Doğru, çoğu teknolojide aynı gösterimi var.
|
||
true
|
||
;; Mantıksal Yanlış.
|
||
false
|
||
|
||
; Karakter Katarları
|
||
;; Karakter katarları, --SADECE-- çift tırnak ile belirtilebilir.
|
||
"İzmirin dağlarında çiçekler açar!"
|
||
;; C, C++, Java v.b. gibi dillerin desteklediği kaçış sekanslarını da destekler.
|
||
"Altın güneş orda sırmalar saçar.\nBozulmuş düşmanlar yel gibi kaçar."
|
||
;; Kaçış sekansları için bknz: $!$
|
||
|
||
; Karakter Sabitleri
|
||
;; Karakter sabitleri önlerinde bir ters eğik çizgi ile temsil edilirler.
|
||
\T \Ü \R \K
|
||
;; Üstelik, belirli kaçıl sekanslarının da karşılığı Karakter Sabiti olarak var.
|
||
\newline \return
|
||
|
||
; Anahtar Kelimeler
|
||
;; Anahtar Kelimeler, önlerinde bir ":" iki nokta --colon--
|
||
:yımırta
|
||
:kaşar
|
||
:bıngıl
|
||
|
||
; Semboller
|
||
;; Semboller tanımlayıcıları temsil etmek için kullanılır.
|
||
;; "/" karakteri, Sembol Sabitlerinde isim-uzayı ayıracı olarak kullanılıyor.
|
||
izmir/kızları
|
||
;; "mutfak" isim uzayındaki "ekmek-bıçağı" isimli sembole çözümlenir.
|
||
|
||
banyo/fayans
|
||
parke
|
||
laminat
|
||
|
||
; Sayısal Değerler
|
||
;; Tam Sayı sabiti.
|
||
1991
|
||
;; Kayan Noktalı Sabiti.
|
||
19.67
|
||
|
||
; Listeler
|
||
;; Listeler, yukarıdaki temel tiplerin ardışıklanmasıdır.
|
||
(bomba :bomba nokta \c \o \m)
|
||
|
||
; Vektörler
|
||
;; Vektörler bir bakıma Listelere benzeseler de, bir çok açıdan farklıdırlar.
|
||
;; Mesela Listenin aksine Vektörler, Rastgele Erişime imkan verir.
|
||
[[] "şimdi" "asker"]
|
||
|
||
; Eşlemeler
|
||
;; Sıfır veya daha fazla Anahtar-Değer çifti kabul eder.
|
||
;; Not: Clojure Veri Yapıları Soyutlaması ile Eşlemeler de, teknik olarak ardışık olarak işlenebilir.
|
||
{:canı :neler-ister?
|
||
:uykuda "mevlam"}
|
||
;; Bu ve diğer tüm Veri Yapıları Homojendir, birbirilerini barındırabilir, kapsayabilir, içerebilirler.
|
||
;; Ayrıca okunurluk gibi farklı sebeplerle virgül kullanımında özgürsünüz.
|
||
{{:id_ "129u391824981237981237" :kim "BEN"}, göster!}
|
||
|
||
; Kümeler
|
||
;; Kümeler eşsiz eleman barındıran bir yapıdır.
|
||
;; Matematikteki karşılığını veriyor dersek yanlış olmaz.
|
||
#{:sen 3 milyar 750 milyon}
|
||
|
||
;; |--------------------------------|
|
||
; |------ Etiketli Elemanlar ------|
|
||
;; |--------------------------------|
|
||
|
||
;; EDN (Genişletilebilir Veri Notasyonu), # sembolü ile genişletilebilir.
|
||
|
||
#benimuygulamam/bağlantı {:içerik "Y dakikada EDN Öğren" :url "https://learnxinyminutes.com/docs/tr-tr/edn-tr" :tıhlama-aksiyonu yırrttılll!}
|
||
|
||
;; Ve bu yapıyı yorumlayacak bir de yapı gerekiyor.
|
||
(defn ->bağlantı [props]
|
||
(str "<a href='" (:url props) "'" ">"
|
||
(:içerik props)
|
||
"</a>"))
|
||
|
||
;; Bu örnekte yorumlayıcıya, basit bir fonksiyon veriyoruz.
|
||
;; `clojure.edn/read-string` aslında bir ayarlar Eşlemesi kabul ediyor.
|
||
;; (Bu tür fonksiyon genişlemeleri, Clojure ekosisteminde yaygındır.)
|
||
|
||
(clojure.edn/read-string
|
||
{:readers {'benimuygulamam/bağlantı ->bağlantı}}
|
||
"#benimuygulamam/bağlantı {:içerik \"Y dakikada EDN Öğren\" :url \"https://learnxinyminutes.com/docs/tr-tr/edn-tr\" :tıhlama-aksiyonu yırrttılll!}")
|
||
;=> "<a href='https://learnxinyminutes.com/docs/tr-tr/edn-tr'>Y dakikada EDN Öğren</a>"
|
||
|
||
;; |--------------------------------|
|
||
; |--- Ön Tanımlı Genişletmeler ---|
|
||
;; |--------------------------------|
|
||
|
||
; Tarih Etiketi
|
||
;; Bu etiket `inst` ön-ekinden sonra bir RFC-3339 formatında bir karakter katarı beklemektedir.
|
||
#inst "2013-10-21T14:50:00+00:00" ; => Formatlanmış bir şekilde: 21/10/2013 14:50:00
|
||
|
||
; UUID Etiketi
|
||
;; Bu etiket `uuid` ön-ekinden sonra bir UUID karşılığını karakter katarı olarak kabul eder.
|
||
#uuid "11k12fae-7d3c-11k0-a765-0010ckke6hgk"
|
||
```
|
||
|
||
# Son Ek
|
||
Bu içerik, EDN'i tanıtmakta kısıtlı bir açıyla, özet bilgiler sunmaktadır.
|
||
Fakat, Clojure ve diğer Veri Odaklı dillerde, Verinin yolculuğunu anlamak için önemli bir rol oynamaktadır.
|
||
EDN'in var olan probleme çözümü ve artı/eksilerinin doğru şekilde kavranması mühimdir.
|
||
Ben bu dökümanı hazırlarken, EDN ve gerçek dünya kullanımını anlatan yoktu. Fakat ümidim, Clojure ve diğer teknolojiler üzerinde kullanımının artmasından sonra birinin bu ihtiyacı giderecek özgün kaynak çıkarmasıdır.
|
||
|
||
Başarılar!
|
||
|
||
# Referanslar
|
||
|
||
- [EDN Formatı Standardı](https://github.com/edn-format/edn)
|
||
- [Gerçeklemeler](https://github.com/edn-format/edn/wiki/Implementations)
|
||
- [Etiketlenmiş Elementler](http://www.compoundtheory.com/clojure-edn-walkthrough/)
|
||
- [Clojure.Docs EDN İçeriği](https://clojuredocs.org/clojure.edn)
|